سوگیری تایید (Confirmation Bias)

شاید برایتان پیش آمده باشد که ایمان دارید یک مکمل غذایی سطح انرژی شما را افزایش می‌دهد. شما مقالات و اطلاعاتی را دنبال می‌کنید که از این باور حمایت کرده و کارایی آن را تایید کنند و تمایل دارید منابع و اطلاعاتی که این مکمل را زیر سوال ببرند نادیده گرفته و یا کم اهمیت تلقی کنید. در سوگیری تایید، بیشتر احتمال می‌رود شما اطلاعاتی را بپذیرید و به خاطر بسپارید که با باور شما مطابقت دارد و منابعی را که در تضاد با آن هستند را رد کنید و یا از اطلاعاتی که این باور را به چالش می‌کشد اجتناب کرده یا بی‌اعتبار بشمارید.

سوگیری تایید چیست؟

نوعی خطای ادراکی است که منجر به حمایت و پذیرش اطلاعات پیشین ما می‌شود. به عبارت دیگر اولویت فرد با اطلاعاتی است که عقاید قبلی‌اش را تایید کند.

این پدیده یک سوگیری شناختی است که در آن افراد تمایل دارند اطلاعات را به گونه‌ای که باورها یا ارزش‌های قبلی آن‌ها را تایید می‌کند، تفسیر یا بخاطر بیاورند. اساسا افراد بیشتر به اطلاعاتی توجه نشان می‌دهند که با آنچه از قبل فکر می‌کنند، همسو است و ممکن است شواهدی را که با باورهایشان در تضاد است، کم اهمیت جلوه دهند یا نادیده بگیرند.

به عنوان مثال، شخصی را تصور کنید که به شدت معتقد است که یک برند خاص از گوشی‌های هوشمند، بهترین در بازار است. با وجود مدل‌ها و مارک‌های مختلف، این شخص تمایل دارد به دنبال نظرات مثبت، توصیف کاربران و ویژگی‌هایی باشد که از اعتقاد او به برتری این برند خاص حمایت می‌کند. او ممکن است اطلاعات مربوط به سایر گوشی‌های هوشمند با کیفیت را که بطور بالقوه می‌توانند ویژگی‌های مشابه یا بهتری ارائه دهند، نادیده گرفته‌ و یا رد کند.

تاریخچه

اولین تحقیق در مورد سوگیری تایید به پیتر واسن (Peter Wason)، روانشناس برجسته کالج دانشگاهی لندن، در دهه ۱۹۶۰ نسبت داده شده است. واسن کشف کرد که مردم اغلب ترجیح می‌دهند باورهای موجود خود را تایید کنند تا اینکه در طول کارهای منطقی آن‌ها را به چالش بکشند. با این حال، مطالعه‌ای توسط جانسون-لیر و همکارانش در سال ۱۹۷۰ نشان داد که این سوگیری ممکن است در موقعیت‌های دنیای واقعی کمتر آشکار شود. برعکس، بررسی نیکرسون (Nickerson) در سال ۱۹۹۸ این ایده را تقویت کرد که سوگیری تایید به طور قابل توجهی بر تفکر در زمینه‌های مختلف عملی تأثیر می‌گذارد.

سوگیری تایید در طراحی تجربه کاربری

این سوگیری می‌تواند بر تجربه کاربری یک محصول یا خدمات تاثیر بگذارد. در طراحی تجربه کاربری، سوگیری تایید می‌تواند بطور نامحسوس بر فرآیند تصمیم‌گیری کاربر اثر داشته‌ باشد. طراحان مانند هر شخص دیگری ممکن است ناخودآگاه اطلاعاتی را که با باورهای قبلی آن‌ها درمورد یک راه حل طراحی همسو باشد، ترجیح دهند. این سوگیری می‌تواند بر نحوه تفسیر آن‌ها از بازخورد کاربر تاثیر بگذارد و به طور بالقوه منجر به تصمیماتی شود که ترجیحات اولیه آن‌ها را منعکس می‌کند. در نتیجه کاربر به هدف خود نمیرسد. علاوه بر این، برای جمع‌آوری اطلاعات واقعی درباره نحوه تعامل کاربران با یک محصول یا خدمات، روش‌هایی مانند تست کاربردپذیری ممکن است مفید باشد. این امر می‌تواند به شناسایی عناصر طراحی که صرفا بر مبنای تعصب یا باورها انتخاب شده‌اند، کمک کند. در ادامه به روش‌های مختلفی که استفاده از سوگیری تایید می‌تواند بر طراحی تاثیر بگذارد، اشاره می‌کنیم:

• شخصی‌سازی محتوا

طراحان ممکن است ناآگاهانه به سمت محتوا یا ویژگی‌هایی متمایل شوند که با باورها یا فرضیات خودشان همسو هستند، که این امر سوگیری تأیید را تقویت می‌کند که می‌تواند منجر به محتوای شخصی‌سازی‌شده‌ای شود که به جای ارائه دیدگاه‌های متنوع، دیدگاه‌های طراح را منعکس می‌کند.

• تست کاربر فراگیر

 بازخورد کاربران مختلف در طول آزمایش، با گنجاندن طیف گسترده‌تری از نظرات در فرآیند ارزیابی طراحی به مقابله با سوگیری تایید کمک می‌کند.

• انتخاب رنگ و تصویر

انتخاب‌های مربوط به طرح‌های رنگی و تصاویر ممکن است تحت‌تاثیر سوگیری تایید قرار بگیرند. طراحان ممکن است تصاویری را انتخاب کنند که با ترجیحات شخصی آنها مطابقت داشته باشد و به طور بالقوه تأثیر تفاوت‌های فرهنگی یا جمعیتی بر ادراک کاربر را نادیده بگیرد.

• معماری اطلاعات

سوگیری تایید می تواند بر نحوه سازماندهی اطلاعات توسط طراحان در رابط تاثیر بگذارد. آنها ممکن است محتوا را بر اساس فرضیات خود در مورد آنچه که کاربران مهم می‌دانند، ساختار بدهند و به طور بالقوه نیازها و اولویت‌های گروه‌های کاربری مختلف را نادیده می‌گیرند.

راه‌هایی برای جلوگیری از کاهش سوگیری تایید در تحقیقات تجربه کاربری

آگاهی از سوگیری تایید اولین قدم برای اجتناب از آن است. در اینجا چند روش وجود دارد که محققان و طراحان تجربه کاربری می‌توانند از سوگیری تایید جلوگیری کنند:

• ایجاد اهداف روشن

اهداف و سوالات پژوهش را واضح تعریف کنید. این امر به حفظ تمرکز بر جمع‌آوری اطلاعات بی‌طرفانه به جای جستجو برای تایید باورهای موجود کمک می‌کند.

• استفاده از ارتباطات خنثی

در نظرسنجی‌ها، مصاحبه‌ها و تست‌های کاربرد پذیری، از زبان خنثی و بی‌طرفانه استفاده کنید. از سوالاتی که ممکن است شرکت کنندگان را به سمت پاسخ‌های خاص و مشخص راهنمایی کند، خودداری کنید.

• تنوع بخشیدن به انتخاب شرکت کنندگان

اطمینان حاصل کنید که از شرکت‌کنندگان مختلف برای گنجاندن طیف گسترده‌ای از دیدگاه‌ها در نظر گرفته‌اید. از انتخاب شرکت کنندگانی که خیلی نزدیک با انتظارات تیم پروژه هستند، خودداری کنید.

• استفاده از چند روش تحقیق

از ترکیب روش های تحقیق کمی و کیفی استفاده کنید. داده‌های متنوع از منابع مختلف می‌تواند دید جامع‌تر ارائه دهد.

با گنجاندن این نکات در شیوه‌های تحقیقاتی تجربه کاربری خود، می‌توانید تاثیر سوگیری تأیید را به حداقل برسانید و اطمینان حاصل کنید که یافته‌های شما عینی‌تر، قابل اعتمادتر و منعکس کننده تجربیات واقعی کاربر هستند.

چرا سوگیری تایید مهم است؟

سوگیری تایید در تجربه کاربر مهم است زیرا می‌تواند بر نحوه تفسیر طراحان یافته‌های تحقیق و انتخاب طراحی تاثیر بگذارد. طراحان ممکن است ناخودآگاه اطلاعاتی را ترجیح دهند که از باورهای موجود آنها پشتیبانی می‌کند و بر تصمیمات آنها تأثیر می‌گذارد. تشخیص این سوگیری برای اطمینان از اینکه انتخاب‌های طراحی بر اساس بینش عینی کاربر به جای ترجیحات شخصی طراح است، بسیار مهم است. این در نهایت منجر به طراحی های موثرتر و کاربر محور می‌شود.

نتیجه‌گیری

به طور خلاصه، سوگیری تایید یک چالش در طراحی تجربه کاربر است که بر تصمیمات مبتنی بر باورهای موجود تأثیر می‌گذارد. پرداختن به این چالش مستلزم آن است که طراحان آگاهانه از بینش‌های عینی کاربر طرفداری کنند و در نتیجه طرح‌های فراگیرتر، موثرتر و کاربر محورتر ایجاد شود. این افزایش آگاهی و فرآیند کاهش بسیار مهم است و تضمین می‌کند که انتخاب‌های طراحی کاملاً ریشه در داده‌های تجربی دارند و در نهایت موفقیت کلی تجربه کاربر را افزایش می‌دهند.

منابع

• bootcamp.confirmation.bias
• confirmation.bias.article
• biases.in.ux.design
• cognoitive.biases.in.ux
• Considering Confirmation Bias in Design and Design Research
• سوگیری.تایید
• why are you always right