با توجه به رشد بانکداری الکترونیک در سالهای گذشته، مشتریان بانکی بیشتر نقل و انتقالات خود را از طریق درگاههای پرداخت آنلاین انجام میدهند و آمار مراجعه به شعبه برای پرداختهای روزانه کاهش پیدا کرده است. برای انتقال وجه بین کارتها و حسابهای بانکی (درونبانکی – بینبانکی) سامانههای مختلفی از جمله شتاب، ساتنا، پایا و پل وجود دارند. طبق دستور بانک مرکزی برای جلوگیری از جرائم بانکی و پولشویی، برای هریک از این سامانهها محدودیتهایی در سقف انتقال آنلاین تعریف شده است و افراد باید با توجه به مبلغ انتقال و حساب مقصد، روش مناسب خود را انتخاب کنند. در ادامه نگاهی اجمالی به هر یک از این سامانهها میاندازیم.
برای انتقال وجه از حساب خود به حساب شخص دیگری در همان بانک به صورت آنلاین، میتوانید با داشتن شماره حساب مقصد به راحتی تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان به صورت روزانه انتقال وجه انجام دهید. برای انتقال وجه از حساب خود به حساب فرد در بانک دیگر، میتوانید از یکی از روشهای زیر استفاده کنید:
سامانه پایا (سامانه اتاق پایاپای الکترونیک) برای مبادلات خرد بین بانکی و با تعداد بالا کاربرد دارد. از طریق درگاههای پرداخت اینترنتی (موبایل بانک و اینترنت بانک) سقف انتقال وجه پایا، حداکثر ۱۰۰ میلیون تومان است. دستورپرداختها در چرخههای پایا (۴بار در روز) از بانک مبدا به بانک مقصد ارسال میشود. به علت اینکه انتقال وجه از طریق پایا به صورت آنی انجام نمیشود، برای انتقال سریع پول گزینه مناسبی نیست.
ساتنا (سامانه تسویه ناخالص آنی) برای پرداختهای کلان و تجاری از یک حساب به حساب دیگر به صورت لحظهای در ساعات کاری بانکی به کار میرود. در صورتی که برای انتقال وجه ساتنا از موبایل بانک و اینترنت بانک استفاده شود، حداقل ۵۰ میلیون و حداکثر ۱۰۰ میلیون تومان میتوان جابجا کرد. در صورت داشتن توکن بانکی و اعلام علت دقیق، سقف انتقال وجه آنلاین به ۲۰۰ میلیون تومان افزایش پیدا میکند. انتقال وجه در سامانه ساتنا از داخل شعبه در صورت ارائه مدارک و مستندات محدودیتی ندارد و به مبلغ دلخواه امکانپذیر است.
سامانه پل (سامانه پرداخت لحظهای) روش سریع انتقال وجه تا سقف روزانه ۱۵ میلیون تومان است. در این سامانه از شماره شبا یا شماره حساب استفاده میشود. در ساعت استفاده از این سامانه محدودیتی وجود ندارد و مبلغ واریزی همان لحظه به حساب گیرنده منتقل میشود.
کارت به کارت از طریق سامانه شتاب از رایجترین روشهای انجام تراکنش های بانکی است. روزانه تا سقف ۱۰ میلیون تومان میتوان کارت به کارت کرد.
طبق گزارش بانک مرکزی، به طور متوسط روزانه ۴۰۰ میلیون تراکنش بانکی در کشور انجام میشود و حدود ٪۲۵ مبلغ تراکنشات از طریق سامانه شتاب و حدود ٪۳۵ از طریق سامانه ساتنا انجام میشود. با توجه به این آمار به نظر میرسد خدمات سامانه شتاب و ساتنا بیشترین کاربرد را در بین ایرانیان دارند.
تیم داکس (استودیو تجربه کاربری محصولات مالی – بانکی) در سال ۱۴۰۱ یک نظرسنجی با عنوان «شناخت کاربران و بررسی خدمت انتقال وجه» از افراد فعال در شبکههای اجتماعی لینکدین و اینستاگرام انجام داد. ٪۶۸ شرکتکنندگان در حوزه IT و ٪۱۲ در حوزه اداری و مالی فعالیت داشتند. همچنین ٪۹۹ شرکتکنندگان دارای تحصیلات دانشگاهی بودند. در این نظرسنجی درباره پرکاربردترین نوع انتقال وجه از کاربران سوال شد. با توجه به آمار به دست آمده، ٪۵۵ تراکنشهای انتقال وجه از طریق کارت به کارت انجام میشود و بعد از آن انتقال وجه پایا با ٪۱۸ بیشترین استفاده را در میان کاربران این نظرسنجی دارد. انتقال وجه پل (٪۲.۵) و ساتنا (٪۷.۵) پایینترین نرخ استفاده را در میان کاربران داشتهاند. (نمودار ۱)
همچنین در این نظرسنجی درباره میزان متوسط انتقال وجه روزانه از کاربران سوال شد. ٪۹۲ انتقال وجه کاربران کمتر از ۱۰ میلیون تومان است و جابجایی روزانه پول بالای ۵۰ میلیون فقط ٪۲ تراکنشها را در برمیگیرد. (نمودار ۲)
با در نظر گرفتن نتایج دو سوال بالا، میتوان بیان کرد که تراکنشهای کاربران، با متوسط مبلغ زیر ۱۰ میلیون و از طریق کارت به کارت انجام میشود.
آمار به دست آمده در رابطه با میزان مبلغ انتقال پول با آمار عملکرد سامانه شاپرک (شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی) که در سایت بانک مرکزی منتشر شده است، همخوانی دارد. متوسط رقم تراکنش روزانه در این سامانه در بازه ۸ ماهه از فروردین تا آبان ۱۴۰۱، مبلغ ۱۸۷ هزار تومان بوده است و روزانه ۱۲۱ میلیون تراکنش و ۲۲هزار میلیارد تومان جابجایی پول در کشور از طریق این سامانه داریم.
از آنجایی که تراکنشهای خرد به روش کارت به کارت بیشترین کاربرد را بین کاربران دارد، بهبود تجربه کاربری انتقال وجه کارت به کارت در پلتفرمهای مختلف بسیار اهمیت پیدا میکند. در ادامه به چند روش نوآوارنه که به بهبود تجربه کاربری انتقال وجه کمک میکند اشاره میکنیم:
اجرای روشهای احراز هویت بیومتریک مانند اثر انگشت یا تشخیص چهره میتواند امنیت انتقال وجه را افزایش داده و فرآیند تراکنش را سادهتر کند و نیاز به کدهای پین سنتی را کاهش دهد.
ر برخی شرایط ممکن است اشتراکگذاری شماره کارت روش امنی برای کاربران نباشد. در این صورت روشهای امنتر برای انتقال وجه مانند انتقال وجه از طریق شماره موبایل میتواند جایگزین مناسبی برای افراد باشد.
پرداختهای مبتنی بر کد QR میتوانند تراکنشها را با اجازه دادن به کاربران برای اسکن یک کد QR نمایش داده شده در دستگاه گیرنده برای شروع انتقال مستقیم از موبایل بانک خود تسهیل کنند.
پیادهسازی سرویس فرمان صوتی میتواند به کاربران اجازه دهد تا انتقال کارت به کارت را با استفاده از اعلانهای صوتی آغاز کنند. به کمک این روش دسترسیپذیری محصول نیز بهبود پیدا میکند.
فعال کردن برنامه بانکداری تلفن همراه برای پشتیبانی از برخی تراکنشهای کارت به کارت حتی در حالت آفلاین، میتواند راه حلی پشتیبان در مناطقی با اتصال اینترنت ناپایدار یا محدود به کاربران ارائه دهد.
اطمینان از سازگاری برنامه بانکداری در تلفن همراه با سیستم عاملها و دستگاههای مختلف، میتواند دسترسی و کاربردی بودن آن را گسترش دهد.
ترکیب عناصر گیمیفیکیشن در برنامه میتواند تراکنشها را جذابتر کند و کاربران را تشویق به انجام انتقال کارت به کارت کند. کاربران میتوانند برای تکمیل تراکنشها، افزایش تعامل و تشویق برای استفاده، جوایز، امتیاز یا نشانها کسب کنند و برای کارمزد تراکنشهای بعدی تخفیف دریافت کنند.
ابزارهای مدیریت مالی در برنامه می تواند به کاربران کمک کند الگوهای هزینه های خود را نظارت کنند و برای انتقال کارت به کارت تصمیمات آگاهانه اتخاذ کنند.
هوش مصنوعی می تواند الگوهای هزینه، معاملات و رفتار مالی مشتری را تجزیه و تحلیل کند تا و توصیههای شخصی ارائه دهد.
نقل و انتقالات در شبکه بانکی از طریق سامانههای مختلفی انجام میگیرد. در حال حاضر برای انجام تراکنشات روزانه کارت به کارت بیشترین کاربرد را در میان کاربران دارد و برای حواله مبالغ کلان بیشتر از سامانههای ساتنا و پایا استفاده میشود. به کمک تکنولوژی و استفاده از روشهای نوآورانه میتوانیم انتقال وجه روزانه کاربران را تسهیل کنیم.
دیدگاه کاربران