تصور کنید که فرد میانسالی برای اولینبار میخواهد از دستگاه خودپرداز نزدیک خانهاش، پول برداشت کند. صفحه نمایش دستگاه، پر از گزینههای پیچیده است و او نمیداند از کجا باید شروع کند. بعد از چند بار تلاش، منصرف شده و تصمیم میگیرد به بانک برود و حضوری کارش را انجام دهد. اگر در این لحظه یک طراح UX، در آنجا باشد و رفتار فرد را مشاهده کند، میتواند درک عمیقتری از مشکلات بدست آورد. برای مثال، متوجه میشود که طراحی رابط کاربری خودپرداز بسیار گیجکننده و پیچیده است. این همان چیزی است که هنگام مشاهده و تحلیل رفتار کاربران در محیط واقعیشان میتواند به طراحان کمک کند مشکلات آنها را درک کنند.
تحقیق زمینهای، روشی کاربرمحور در پژوهش کاربری است که به درک نحوه تعامل کاربران با محصولات در محیط طبیعیشان کمک میکند. این روش شامل مصاحبه و مشاهده رفتار کاربر در حین انجام وظایف است. فرآیند انجام آن شامل مصاحبه مستقیم با کاربر و سپس مشاهده رفتار او در حین استفاده از محصول است. در این روش، کاربر نحوه کار با محصول را برای پژوهشگر توضیح میدهد.
پژوهشهای زمینهای به محققان کمک میکنند تا مشکلات موجود در محصول را شناسایی و طراحی بهتر و کارآمدتری ارائه دهند.
پژوهش زمینهای، روشی برای تحقیقات کیفی است که در مراحل اولیه طراحی یک ویژگی یا محصول جدید انجام میشود و دادههای مهمی برای تصمیمات طراحی مانند پرسوناها، نیازمندیها و معماری و استراتژی محتوا فراهم میکند. این روش توسط هیو بیر (Hugh Beyer) و کارن هولتزبلات (Karen Holtzblatt) توسعه یافت تا نقاط ضعف روشهایی مانند مصاحبهها و نظرسنجیها را که متکی به یادآوری کاربران هستند، برطرف کند.
پژوهش زمینهای، بینشهای عمیقتری در محیط طبیعی کاربران و گفتگو درباره تعاملشان با محصول ارائه میدهد. این روش باعث میشود جزئیات نادیده گرفته شده مانند فرآیندهای اضافی که کاربر انجام میدهد، عادات رفتاری و نقاط ضعف کاربر آشکار شوند.
برای مثال، در بازطراحی ابزاری برای وارد کردن دادههای بیمه خودرو، در مصاحبه اولیه کاربران گفتند که دادهها را کپی پیست میکنند. اما زمانی که پژوهش زمینهای انجام شد، مشخص شد برای تکمیل اطلاعات، از یک ابزار دیگر کمک میگیرند و حتی با وجود ذخیره خودکار، اطلاعات را بصورت دستی وارد میکنند. این مشاهده تاثیر زیادی بر روی طراحی جدید ابزار داشت.
پژوهش زمینهای برای کمک به درک عمیق رفتار کاربران در حین تعامل با محصول مورد استفاده قرار میگیرد. به همین علت، برای کارهایی مثل بازطراحی صفحه محصول تجارت الکترونیک و یا تست فرم ثبتنام در یک سایت، مناسب نیست. زیرا این نوع رابطها، نیازی به دانش عمیق و یا فرآیندهای پیچیده عمیق ندارند.
در برخی شرایط، مشاهده رفتار کاربر برای درک کلی رفتارها مناسب است، اما نیازی به مصاحبه نیست و صرفا بر مشاهده مستقیم، متمرکز است. مشاهده مستقیم مانند پژوهش زمینهای است که محقق سعی میکند با کمترین دخالت، رفتار کاربر را در تعامل با محصول، مشاهده کند. زمانی که کاربران در انجام کاری متمرکز هستند، مشاهده مستقیم بهترین گزینه است. در این مواقع لازم است بعد از انجام کار، سوالات تکمیلی پرسیده شود.
روش پژوهش زمینهای مانند رابطه یک استاد و کارآموز است. همانطور که یک استاد، مهارتی را از طریق انجام کاری مشخص، به کارآموز آموزش میدهد، یک پژوهشگر با مشاهده یک کاربر و پرسیدن سوالات در مورد وظایفش، از آن میآموزد.
پژوهش زمینهای بر اساس ۴ اصل استوار است:
محقق باید در محیط طبیعی کاربر، تعامل آن را با محصول مشاهده کند. محققان باید پژوهش را در جایی که محیط واقعی کاربر است و معمولاً کار میکند، انجام دهند. و از پژوهش در آزمایشگاه یا اتاق کنفرانس اجتناب کنند.
کاربر و محقق در فرآیند درک کار، سهیم هستند. محقق نباید کل جلسه و محتوای بحثها را کنترل کند. هر دو طرف باید آزاد باشند تا مکالمه را به سمتی هدایت کنند که باید در نظر گرفته شود.
محقق باید یک تفسیر جامع و مشترک برای تمام جنبههای مهم کار، با کمک بازخورد کاربر ایجاد کند.
محقق باید هدف پروژه تحقیقاتی و اینکه چه اطلاعاتی باید جستجو شود را درک کند. این درک، مشاهده و مصاحبه را در طول جلسات راهنمایی میکند.
برای پژوهش زمینهای، کاربرانی انتخاب کنید که دانش و تجربه کافی در زمینه پژوهش مورد نظر شما را داشته باشند. پس از آن، از این ساختار به عنوان الگو در هدایت جلسات خود استفاده کنید:
مقدمه برای سهولت کاربر در پژوهش است. شروع ساده و صمیمانه باعث میشود کاربر با شما احساس راحتی داشته و بفهمد که جلسه به چه سمتی میرود. مطالبی که میتوان از آنها در جلسه پژوهش زمینهای استفاده کرد، عبارتند از:
پس از اتمام مقدمه و مصاحبه کلی، یک انتقال صریح و واضح به بخش مصاحبه متنی جلسه انجام دهید. مکث کنید و توضیح دهید که در ادامه جلسه چه اتفاقی خواهد افتاد و چه چیزهایی نیاز دارید:
به کاربر اطلاع دهید که در حین انجام کارهایش او را تماشا خواهید کرد و باید انتظار داشته باشد که هر زمان که موضوع جالبی برای بحث و گفتگو دیدید، صحبت را قطع کنید.
اگر زمان بدی برای مکث است، او باید این موضوع را با شما در میان بگذارد و تا نقطه مکث بهتر، به کارش ادامه دهد.
این مرحله مهم را نادیده نگیرید. اگر این کار را انجام دهید، کاربر ممکن است در حالت مصاحبه ادامه دهد. شما باید تمرکز او را به نوع دیگری از تعامل با شما تغییر دهید.
پس از مصاحبه اولیه، به پژوهش زمینهای بپردازید. به او توضیح دهید در طول جلسه چه اتفاقی خواهد:
این مرحله چندین تکرار از الگوی زیر است:
۱. مشاهده و یادگیری: کاربر را هنگام تعامل با محصول مشاهده کنید.
۲. مکث و بحث: هنگامی که موردی را متوجه نشدید یا نیاز به توضیح بیشتری داشتید، گفتگو را آغاز کنید.
مصاحبه به مرور ریتم خاص خودش را پیدا میکند و بین زمانهای انجام وظیفه و بحث و گفتگو تغییر میکند. به فرآیندهای زیر توجه کنید:
۱. اگر در انجام وظایف، چیزی را که مشاهده میکنید درک نمیکنید: در این حالت، سوالات باز بپرسید و به شرکتکننده اجازه دهید جزئیات بیشتری درباره دلیل انجام یک اقدام خاص ارائه دهد.
۲. یکی از اهداف پژوهش زمینهای، کشف مدل ذهنی کاربر از یک فرآیند است. وقتی احساس کردید فرضیهای قوی درباره این مدل ذهنی دارید، از کاربر بخواهید نظرش را بیان کند و تفسیر شما را تایید یا اصلاح کند.
برای مثال شما در حال مشاهده کاربری هستید که با یک اپلیکیشن حسابداری کار میکند. مشاهده میکنید که او هر بار قبل از وارد کردن دادهها در اپ، آنها را روی یک کاغذ مینویسد. ممکن است شما فرض کنید که او این کار را برای سازماندهی دادهها انجام میدهد.
پس برای تایید یا رد این فرضیه، میتوانید بپرسید:
کاربر ممکن است:
چرا این مهم است؟
اگر فرضیه شما اشتباه باشد، ممکن است به این نتیجه برسید که کاربر به قابلیت سازماندهی جدید نیاز دارد، اما در واقع مشکل او اعتماد نداشتن به اپلیکیشن است. این بینش به شما کمک میکند که مشکل واقعی را در طراحی رفع کنید.
در آخر، یادداشتهای خود را مرور کنید و تفسیر آنها را برای کاربر توضیح دهید. این کار باعث میشود کاربر توضیحاتی را تایید و یا اصلاح کند. این کار باعث میشود دادههای به دست آمده، صحتسنجی شوند.
زمان مورد نیاز برای یک پژوهش زمینهای، بستگی به درک محقق از فرآیند تعامل کاربر با محصول دارد. که این زمان میتواند از یک یا دو ساعت تا چند روز متغیر باشد.
هر روش پژوهشی، دارای معایب و ریسکهایی است که باید به آنها توجه شود. در ادامه برخی از ریسکهای رایج که باید هنگام اجرای این روش از آنها مطلع بود، آورده شده است:
دیدگاه کاربران